ترجمۀ گزینش‎گرانۀ شعر: شروط و دربایست‎ها

ترجمۀ منظومه‏های بلند گاهی چنان دشوار می‏نماید که برخی از مترجمان را بر آن می‏دارد که تنها به برگردان ابیاتی گزینشی از آن‏ها بسنده ‏کنند. در این ترجمه‏های «گزینش‏گرانه»، باید شروطی رعایت شوند که تخلف از آن‏ها ممکن است موجب شود که ترجمه، حتی با وجود دقت در برگردان کلمات شعر اصلی، از جان‎مایه و غرض اصلی‏ شعر دور افتد و، در بدترین حالت، برگردان محرّفی از آن باشد. مقالۀ حاضر بر آن است تا ضمن بررسی نقادانۀ نمونه‏ای از ترجمۀ فارسی بندهایی از منظومۀ بلند به یادبود ای. اچ. اچ. سرودۀ الفرد لرد تنیسون، شروط لازم ترجمۀ گزینش‏گرانۀ شعر را برشمارد، که عبارت‎اند از حفظ زمینه‎های «زبانی» و «زمانی» شعر اصلی. عدم توجه به این دربایست‏ها در ترجمۀ مورد نظر موجب شده است که جان‎مایه و غرض شعر یکسره متفاوت با آن‏چه هست به نظر آید، آن‏چنان‏که تعلیقات مترجم نیز به جبران این مشکل کم‏ترین کمکی نکرده است. در پایان، ترجمۀ فارسی دیگری از همین بندهای شعر ذکر می‏شود که در آن، دربایست‎های دیگری که، در کنار شروط مذکور، بر روی هم، «شرط کافی» برای امکان ترجمۀ گزینش‎گرانۀ شعر شمرده می‎شوند، رعایت شده است؛ می‎توان گفت که این ترجمۀ منظوم، علاوه بر جان‎مایه و غرض شعر، جنبه‏های صوری و زیبایی‏شناختی شعر را نیز، تا اندازه‏ای، منتقل کرده است.